آموزش تنفس صحیح برای بازیگران

تنفس یکی از عوامل مهم بازیگری است ، بازیگر باید با تنفس صحیح خود از ، از پرده دیافراگم خود کار بکشد تا صدای قوی و رسایی داشته باشد ...

 

راه صحیح اینکه واقعا فرد ببیند که چگونه باید ازدیافراگم تنفس کرد بدین صورت است که باید زیر قسمت سینه پا ( قسمت برجسته ای که پایینترازانگشتان قرار دارد ) یک بالش یا شئ ای نرم قرار دهد که انگشتان پا با پاشنه پا یک زاویه 45 درجه به سمت بالا بسازد ( یعنی فقط پاشنه پا روی زمین باشد ) تنها در این حالت است که فرد فقط و فقط دارد با دیافراگم نفس میکشد . ( این روشو حتما بهتون توصیه میکنم چون مشکل عمده بازیگرای ما همینه اگه فقط 1 بار امتحان کنید واقعا به گفته من پی میبرید )

صدای خواننده وبازیگر با تمرینات پیگیر و کنترل دائمی تنفس و با کمک معلمی باتجربه ، زیبا و پ‍ُرطنین می‌شود . اما در هر حال یک معلم خوب و دلسوز تنها می‌تواند بیست درصد آنچه را که لازم است به هنرجو انتقال دهد، بقیه مطالب را باید خود هنرجو بیاموزد . علاوه بر این برای فراگیری آواز و تنفس صحیح عواملی مانند سلامت ، خواب خوب و کافی و نیز زندگی کم‌استرس نفش بسیار مهمی دارد .

خوانندگان ، هنرپیشگان ، گویندگان رادیو و تلویزیون و کسانی که زیاد صحبت می‌کنند باید تا حد امکان با آناتومی و کارکرد حنجره و تارهای صوتی آشنا باشند.

بسیاری از حیوانات نیز برای جفت‌گیری و یا دفاع از خود قادر به تولید صوت هستند. حتی مورچه‌ها و ملخها بر روی پاهایشان سیستم صوتی دارند. اما حنجره انسان بسیار تکامل یافته‌تر است.

تنفس صحیح

کودکان طبیعتاً تنفس شکمی دارند و پرده دیافراگم آنها هنگام تنفس تحرک ندارد. بزرگ‌سالان نیز هنگام خواب با شکم نفس می‌کشند و در حالی که قفسه سینه‌شان هیچ تحرکی ندارد شکمشان بالا و پایین می‌رود، اما بسیاری از بزرگ‌سالان در حالت ایستاده با قفسه سینه نفس می‌کشند. جوانان و به خصوص پسرها با تنفس عمیق سینه می‌خواهند قدرت و برتری خود را نشان دهند اما این گونه هنگام آواز خواندن و یا صحبت کردن تنفس بی‌نظم و کوتاه می‌شود و با وارد شدن جریان هوای بسیار زیاد تارهای صوتی نمی‌توانند به درستی مرتعش شوند و کوک و کیفیت صدای خواننده نامطلوب می‌شود. همچنین پرده دیافراگم سفت می‌شود و قفسه سینه و شانه‌ها به بالا کشیده می‌شوند. عضلات گردن و کتف نیز منقبض می‌گردند.

هنگام شروع آموزش آواز باید تنفس صحیح را به هنرجو آموخت، برخی از معلمان به شاگردانشان توصیه می‌کنند که کمربندی فرضی متشکل از تعداد زیادی بینی را روی شکم و بالای نافشان تصور نمایند. با این شیوه برای هنرجو احساس نفس عمیق در ناحیه شکم ایجاد شده و از تنش عضلات گردن، حنجره و ته زبان کاسته می‌شود.

همواره برای تنفس سه مرحله در نظر گرفته می‌شود: دم، وقفه، بازدم. افرادی که سعی می‌کنند طولانی و با شدت نفس خود را بیرون دهند بهترین شرایط را برای دم فرو دادن ایجاد می‌کنند.

میزان هوای مورد نیاز برای نواختن سازهای بادی و یا آواز خواندن به عوامل مختلفی مانند تکنیک نوازندگی، ارتفاع و شدت صوت و نوع ساز بادی بستگی دارد.

به عنوان مثال هوای لازم برای نواختن قطعه‌ای مشخص با فلوت دوره باروک کمتر از نواختن همان قطعه با فلوت بوهم2 است.

با افزایش شدت صوت، هوای مصرفی خواننده نیز بیشتر می‌شود. اما خوانندگان تعلیم‌دیده هنگام خواندن در اوج به هوای کمتری نیاز دارند.

هوای مورد نیاز برای خوانندگان گروه باس و باریتون حدود ml 200 ـ 90 در ثانیه است. در حالی که خوانندگان تنور و سوپرانوتنها به ml 90 ـ 40 در ثانیه به هوا نیاز دارند.3 هوایی هم که هنگام بازدم خارج می‌شود به ارتفاع و شدت صوت و شکل و طول تارهای صوتی خواننده بستگی دارد.

زمان بازدم یک فرد بزرگ‌سال به راحتی به 20 تا 25 ثانیه می‌رسد اما یک خواننده آموزش‌دیده باید بتواند زمان طولانی‌تری هوا را در ریه‌هایش نگه دارد.

نحوة تنفس هنگام صحبت کردن، آواز خواندن و نواختن سازهای بادی با تنفس در حالت عادی متفاوت است. در حالت عادی نسبت دم به بازدم 1:1 است در حالی که هنگام صحبت کردن این نسبت به 3:1 تا 6:1 و هنگام آواز خواندن و نواختن سازهای بادی به 50:1 و حتی بیشتر می‌رسد.

با تنفس از راه بینی هوا مرطوب می‌شود و گرد و خاک آن گرفته می‌شود. اما این نوع تنفس معمولاً بیش از یک ثانیه طول می‌کشد و برای خوانندگی و یا نوازندگی سازهای بادی به زمانی کمتر از این نیاز است.

نوازنده یا خواننده تنها قبل از شروع کار و یا در وقفه‌های طولانی می‌تواند از بینی و یا هم‌زمان از بینی و دهان نفس بکشد. با وجود اینکه هنگام خوانندگی و نوازندگی سازهای بادی تنفس با دهان انجام می‌شود اما بینی باید کاملاً باز باشد. ناهنجاریهایی مانند انحراف بینی و وجود پولیپ مانعی برای تنفس محسوب می‌شود و بر کیفیت صدا تأثیر نامطلوبی می‌گذارد.

تأثیر هورمونها و افزایش سن بر صدای انسان

تغییرات هورمونی نه تنها هنگام بلوغ بلکه در تمام عمر، صدای انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بیماریهایی همچون پ‍ُرکاری غده تیروئید و برخی از داروهای هورمونی در کنار عوارض جانبی مختلف بر روی صدا نیز اثرات جبران‌ناپذیری بر جای می‌گذارند.

خوانندگان زن بهتر است تنها در صورتی از داروهای حاوی اندروژن استفاده نمایند که امکان درمان دیگری نباشد.

داروهای ضد بارداری که امروزه رایج است بر خلاف برخی از داروهای قدیمی ظاهراً بر روی صدا تأثیری ندارند.

رنگ صدای اغلب زنان در سنین یائسگی تغییر کرده و اوج صدایشان هنگام خواندن پایین می‌آید، این تغییرات ظاهراً با مصرف استروژن کاهش می‌یابد.4

اما استفاده از قرصهایی که علاوه بر استروژن حاوی اندروژن هستند،‌ برای خوانندگان زن جایز نیست. بر اساس تحقیقات در دوران بارداری نیز تارهای صوتی، کمی متورم می‌شوند و گاهی صدای زنان باردار بم و یا زنگ‌دار می‌شود، اما این تغییرات پس از بارداری از بین می‌رود.

صدای هر فرد گستره دینامیک خود را دارد که با تمرین می‌توان آن را افزایش داد. تغییرات هورمونی و برخی از بیماریها وسعت صدای خواننده را محدود می‌کند.

با افزایش سن نیز صدای انسان تغییر می‌کند. صدای زنان اغلب بم‌تر و بی‌رنگ‌تر و یا خشن و جیغ‌مانند و صدای مردان زیرتر می‌شود. این تغییرات به ویژه برای زنان حدود سن 50 سالگی نمایان می‌شود.

همچنین در سنین بالا آثار خستگی در صدا زودتر ظاهر می‌شود که این خستگی تغییراتی را در کیفیت صدای خواننده به همراه دارد. معمولاً رنگ صدای خواننده تغییر می‌کند و یا صدا گرفته و کم‌حجم می‌شود. همچنین گسترة دینامیک صدا کاهش می‌یابد و خواننده هنگام بلند و یا آهسته خواندن دچار مشکل می‌شود.

محدودیتهایی که در حجم صدا وجود دارد نیز اغلب به دلیل تکنیک نادرست خواننده و یا افزایش سن اوست.

کمتر خواننده‌ای می‌تواند در دهه هفتاد سالگی از عمرش خوانندگی را به طور حرفه‌ای ادامه دهد. اما یک خواننده جوان باید بتواند چندین ساعت بدون احساس خستگی بخواند.

علت خستگی زودهنگام صدا اغلب انقباض شدید و نادرست عضلات و یا بسیار بلند و طولانی خواندن است.

احساس درد، هنگام خواندن نیز می‌تواند ناشی از بیماریهای حنجره، فشار زیاد به آن و یا گرفتگی زیاد عضلات باشد.

مراقبت از صدا

جزئی‌ترین لطمه به حنجره و تارهای صوتی و یا بقیه اعضای بدن توانایی و کارآیی خواننده را کاهش می‌دهد. از این رو شیوة زندگی خوانندگان باید به گونه‌ای باشد که بدن و صدای آنان سالم بماند. خواب کافی، ورزش و فعالیت در هوای تازه و تغذیه مناسب از مواردی است که خوانندگان باید در برنامه روزانه خود مد نظر قرار دهند.

همچنین خوانندگان حرفه‌ای می‌بایست برای رسیدن صدایشان به سطح مطلوب و نگه داشتن آن در این سطح تمرینات خاصی انجام ‌دهند.

تمـرین ذهنی و تمرینات گرم کردن (Warn up) هنگام شروع خوانندگی از به کارگیری نادرست حنجره و وارد آمدن فشار زیاد به آن جلوگیری می‌کند. خوانندگی فعالیتی دشوار و توان‌فرساست که شرایط فیزیکی و جسمانی مناسبی می‌طلبد.

طبیعتاً وضعیت روحی و جسمی بد و نامناسب تأثیر نامطلوبی بر صدا می‌گذارد. اگر عضلاتی که برای خوانندگی به کار گرفته می‌شوند ورزیده نباشند اختلالاتی در صدای خواننده ایجاد می‌شود.

بی‌شک دود سیگار، بافت مخاطی مجرای تنفسی و تارهای صوتی را تحریک می‌کند، البته انعطاف‌پذیری افراد در برابر بوی توتون، متفاوت است، در حالی که بسیاری از خوانندگان در مکانهایی که سیگار کشیده می‌شود نمی‌مانند، برخی دیگر معتقدند سیگار هیچ زیانی برایشان ندارد.

اما مسلماً خوانندگان باید حداقل چند ساعت قبل از اجرا از استنشاق بوی سیگار و مصرف الکل خودداری کنند. الکل علاوه بر اینکه بر سیستم عصبی تأثیر منفی می‌گذارد به غشای مخاطی دستگاه تنفسی نیز آسیب می‌رساند.

سرماخوردگی نیز می‌تواند به صدای خوانندگان آسیب برساند. انجام فعالیتهای ورزشی برای مقابله با این بیماری بسیار مهم است.

بر اساس تحقیقات ورزش با افزایش قدرت دفاعی بدن در برابر میکروبها از عفونت مجرای تنفسی جلوگیری می‌کند.5

همچنین برای خوانندگان انجام تمریناتی که استقامت بدن را افزایش می‌دهند مناسب است، به عنوان مثال آنها می‌توانند 15 تا 20 کیلومتر در هفته بدوند.

البته رشته‌های ورزشی‌ای که حین انجام آن ورزشکار بیشتر با بینی نفس می‌کشد مناسب‌تر است. ورزشهایی مانند دوچرخه‌سواری، شنا و کوهنوردی به خوانندگان توصیه می‌شود.

مصرف ویتامین C نیز تا حدی از عفونت مجرای تنفسی جلوگیری می‌کند، به‌ویژه هنگام فعالیت شدید جسمانی ویتامین C خطر ابتدا به سرماخوردگی و عفونت مجرای تنفسی را کاهش می‌دهد.6

اگر حنجره خواننده ملتهب باشد خوانندگی عوارض بسیار بدی را در پی دارد. در هر حال پزشک باید تشخیص دهد که آیا خواننده می‌تواند بخواند یا خیر.

برخی از اقدامات متداولی که افراد هنگام سرماخوردگی انجام می‌دهند برای خوانندگان توصیه نمی‌شود، به عنوان مثال بخور جوشانده بابونه و یا عصاره آن غشای مخاطی دستگاه تنفسی را خشک می‌کند.

استفاده از آب نمک به همراه قطره‌های بینی (به عنوان مثال otriven) و ویتامین B6 مفید است، اما، استفاده طولانی مدت از قطر‌ه‌های بینی نیز به بافت مخاط بینی آسیب می‌رساند. همچنین بخور دائمی هنگامی که عفونتی در دستگاه تنفسی وجود ندارد نه تنها مفید نیست بلکه سطح غشای مخاط بینی را نرم و مستعدِ زخم شدن و آسیب‌دیدگی می‌کند.

هنگام سرماخوردگی باید از مصرف الکل و به خصوص استنشاق دود سیگار دوری کرد. مصرف آنتی‌بیوتیک نیز برای مقابله با عفونت مجرای تنفسی توصیه نمی‌شود زیرا آنتی‌بیوتیک در برابر ویروسها بی‌تأثیر است.

گاهی برخی عادات زیا‌ن‌آور مانند سرفه کردن و یا سینه صاف کردن قبل از شروع دوره آموزشی برای هنرجویان به صورت عادت درآمده است که باید آنها را برطرف نمود.

انقباض شدید عضلات حنجره، زبان، فک و پشت گردن، اشتباه رایج خوانندگان است. در مواردی ناهنجاریهای فک و دندانها موجب گرفتگی عضلات می‌شود. برای رفع مشکلات خاصی که ناشی از گرفتگی عضلات هنگام خواندن است، باید به پزشک متخصص رجوع کرد.

اگر محیط پر سر و صدا باشد شدت و ارتفاع صدا هنگام صحبت کردن بالا می‌رود که این اثر 7«Lombrad – Effect» نام دارد.

خوانندگان حرفه‌ای و آموزش‌دیده یاد می‌گیرند که از این حالت اجتناب کنند، اما کسانی که آموزش کافی ندیده‌اند هنگام اجرا در سالنهای بزرگ و یا به همراه ارکستر بیش از حد به حنجره‌شان فشار می‌آورند. این اثر به خصوص در کنسرتهایی که در فضای باز انجام می‌شود به دلیل کم شدن بازگشت صدا بیشتر است. همچنین خوانندگان پاپ که معمولاً آموزشهای آکادمیک لازم را ندیده‌اند بیشتر آسیب می‌بینند.

هر خواننده باید مرزها و محدودیتهای صدایش را بپذیرد، خوانندگانی که سعی می‌کنند بیش از وسعت و دینامیک صدایشان بخوانند به حنجره‌شان آسیب می‌رسانند.

علاوه بر این، خوانندگان باید بتوانند بر هیجان و ترس از صحنه غلبه کنند. این ترسها و بیماریهایی مانند افسردگی و بسیاری از اختلالات روانی دیگر به صدای انسان آسیب می‌رساند. در این موارد باید از روان‌پزشکان و روانشناسان کمک گرفت. خوانندگان جوان به دلیل فعالیت فیزیکی و فشار روانی زیاد اغلب کمی قبل از اجرای کنسرت بیمار می‌شوند.

آنها معمولاً قبل از کنسرت بیش از توانایی‌شان تمرین می‌کنند، و کمبود خواب هم دارند. اما با برنامه‌ریزی و زمان‌بندی دقیق و افزایش تدریجی زمان تمرین می‌توان فشار وارد بر حنجره را کم نمود...

 

 

متاسفانه منبع اصلی این مقاله رو پیدا نکردم :(

اگه کسی میدونه اطلاع رسانی کنه .